พนักงานแบบไหนที่องค์กรคุณต้องการ

ธุรกิจจะขับเคลื่อนไปได้นั้น ทรัพยากรบุคคลเป็นทรัพยากรอันดับแรกๆ ที่มีความจำเป็นมากในการที่จะทำให้ธุรกิจของเราประสบความสำเร็จได้ ด้วยความเชื่อที่ว่านี้ ปัจจุบัน เรื่องของแนวคิดในการบริหารทรัพยากรบุคคลจึงเป็นเรื่องที่ผู้บริหาร และองค์กรต่างๆ ให้ความสำคัญมากขึ้นเรื่อยๆ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องการสรรหาคัดเลือก การพัฒนา การบริหารค่าตอบแทนและสวัสดิการ การบริหารผลงาน การสร้างความผูกพันของพนักงานในองค์กร ฯลฯ ระบบ HR เหล่านี้ องค์กรต่างๆ ก็พยายามที่จะสร้างและพัฒนาระบบให้สามารถที่จะดึงดูด รักษา และจูงใจพนักงานในองค์กรได้มากขึ้นเรื่อยๆ

คำถามก็คือ แล้วพนักงานแบบไหนที่องค์กรของคุณต้องการที่จะเก็บรักษา จูงใจ ให้สร้างผลงานอย่างต่อเนื่อง


หลายๆ องค์กรทำระบบ HR ขึ้นมาอย่างดี พยายามที่จะหาวิธีการในการบริหารทรัพยากรบุคคลใหม่ๆ ที่ทันสมัยเข้ามาประยุกต์ใช้ เพื่อที่จะดึงดูด เก็บรักษา และจูงใจพนักงาน แต่กลับกลายเป็นการดึงดูด รักษา และจูงใจพนักงานที่ไม่ใช่เป้าหมายขององค์กรเลย กล่าวคือ คนที่เราต้องการให้อยู่ กับไม่อยู่ แต่คนที่เราต้องการให้ไปกลับอยู่

ดังนั้นสิ่งที่องค์กรจะต้องพิจารณาก็คือ องค์กรของเราต้องการพนักงานแบบไหนให้อยู่ทำงานกับเรา โดยปกติลักษณะของพนักงานหลักๆ แล้วจะมีอยู่ไม่กี่รูปแบบ อ้างอิงจากบทความของ Lou Adler ที่เขียนลงใน INC.com ที่ได้มีการแบ่งลักษณะของพนักงานออกเป็น 4 แบบ คือ Thinker, Builder, Improver, Producer โดยต้องพิจารณาจากช่วงอายุขององค์กรว่า ในช่วง Life Cycle ขององค์กรในแต่ละช่วง ก็จะอาศัยพนักงานที่แตกต่างกันออกไป ลองมาดูรายละเอียดครับ

• Thinkers พนักงาน ลักษณะนี้ก็คือ กลุ่มนักคิด มีความคิดใหม่ๆ เกิดขึ้นอยู่ตลอดเวลา คิดกลยุทธ์ขององค์กรว่าจะต้องดำเนินไปทางไหนดี พนักงานกลุ่มนี้จะเหมาะกับองค์กรในช่วงแรกๆ ที่เพิ่งตั้งองค์กรใหม่ๆ ต้องการคนที่มาช่วยคิดและวางแนวทางในการสร้างบริษัท ดังนั้นช่วงแรกๆ จะมีคนกลุ่มนี้เยอะหน่อย

• Builders พนักงาน กลุ่มนี้ก็คือ กลุ่มที่เอาไอเดีย ความคิด และกลยุทธ์ต่างๆ จากกลุ่มแรกมาทำให้เกิดขึ้นจริง จะเป็นคนลงมือสร้างความฝันให้เป็นความจริงให้ได้ กลุ่มนี้ก็จะมีเยอะในช่วงแรกๆ ที่องค์กรเพิ่งมี เพราะการมีนักคิดอย่างเดียวไม่มีนักสร้าง ก็อาจจะทำให้ไม่สามารถทำฝันให้เป็นจริงได้เช่นกัน ก็เลยต้องมีกลุ่มพวก Builder ขึ้นมา

• Improvers พนักงาน กลุ่มนี้จะมีลักษณะก็คือ จะสามารถต่อยอดความคิด หรือต่อยอดจากสิ่งที่ทำไว้ ให้ดีขึ้นได้กว่าเดิม แต่กลุ่มนี้จะไม่สามารถคิดใหม่ได้มากนัก เพราะไม่ใช่พวก Thinker แต่จะเอาสิ่งที่ทำไว้แล้วมาปรับปรุงต่อยอดออกไป เสริม เติม แต่ง ให้มันดูดีขึ้น ดังนั้นพนักงานกลุ่มนี้จะต้องมีในช่วงที่เริ่มต้นคิดอะไรที่เริ่มลงตัวแล้ว และต้องการทำให้สินค้าและบริการของเราพัฒนาต่อยอดไปได้มากกว่าเดิม

• Producers พนักงาน กลุ่มนี้ก็คือ พนักงานที่สร้างผลผลิต สร้างบริการ ตามระบบที่วางไว้ เป็นพนักงานที่ทำงานด้วยขั้นตอนการทำงานแบบเดิมๆ เพื่อทำให้ผลผลิตออกมาได้ตามที่บริษัทกำหนดไว้ พนักงานกลุ่มนี้จะเป็นพนักงานที่อยู่หน้างานทุกวัน สัมผัสกับลูกค้าทุกวัน

ในการที่จะสรรหาว่าจ้าง รักษา และจูงใจพนักงานในองค์กรก็คงต้องเริ่มต้นจากการที่เราต้องคิดว่า ในช่วง Life Cycle ของบริษัทเรานั้นอยู่ในช่วงใด และเราต้องการพนักงานกลุ่มใดที่จะเป็นกลุ่มหลักที่จะผลักดันธุรกิจของเราใน แต่ละช่วง

• ช่วงเริ่มต้นธุรกิจ ก็ต้องอาศัยพนักงาน 2 กลุ่มแรกเยอะหน่อย ก็คือ พวกนักคิด และนักสร้าง เพื่อที่จะเป็นคนคิด และวางระบบพื้นฐานเริ่มต้นในการทำงานก่อนเลย

• ช่วงที่ธุรกิจเริ่มเติบโต ช่วงนี้ก็ต้องอาศัยนักพัฒนา ต่อยอดสินค้าบริการตัวเดิมของเราให้มีคุณภาพ และบริการที่ดีขึ้นเพื่อตอบสนองความต้องของลูกค้าได้ และต้องมีพนักงานกลุ่มที่เป็นผู้ผลิตงานกลุ่มใหญ่อีกกลุ่มหนึ่ง เพื่อที่จะลงมือทำงาน สร้างผลผลิตให้ได้ตามเป้าหมายที่เรากำหนดไว้

• ช่วงธุรกิจขาลง เมื่อสินค้าเริ่มอยู่ตัว ขายไม่ค่อยได้แล้ว ถ้าบริษัทต้องการอยู่รอดต่อไป ก็อาจจะต้องหันไปเน้นพนักงานกลุ่มนักคิด และนักสร้างอีกครั้งหนึ่ง เพื่อคิดใหม่ ทำใหม่ทั้งหมด ซึ่งก็จะเป็นการเปลี่ยนแปลงขนานใหญ่อีกครั้ง เพื่อทำให้ธุรกิจของเราเติบโตต่อไปได้อีก

คนเราแต่ละคนจะมี ลักษณะไม่เหมือนกัน แต่จะมีความโดดเด่นอยู่ในตัวเองในลักษณะใดลักษณะหนึ่งเสมอ เช่นคนที่เป็นนักคิด ก็จะไม่ใช่นักลงมือทำ ก็มักจะคิดอย่างเดียว ชอบคิดอะไรแปลกๆ ใหม่ๆ แล้วก็ต้องอาศัยนักสร้างมาช่วย ดังตัวอย่างของ Apple ในสมัยที่ Steve Jobs ยังอยู่ เขาจะเป็นนักคิดที่ยอดเยี่ยมมาก แต่ Jobs จะไม่ใช่นักสร้าง เขาต้องอาศัยทีมงานของเขา เช่น Jonathan Ive ซึ่งเป็นนักออกแบบตามแนวคิดที่ Jobs คิดมา จากนั้นถ้าทุกอย่างลงตัว ก็จะต้องอาศัย Producer ซึ่งก็คือกลุ่มพนักงานที่ต้องผลิต ทำงานซ้ำๆ ไปเรื่อยๆ มาช่วยดูแล แล้วก็มาต่อยอดด้วย กลุ่ม Improver เพื่อจะดูว่า ของที่ทำไว้แล้วมีจุดอ่อนอะไรที่ต้องพัฒนาต่อยอดออกไป เป็น version ถัดๆ ไป

ดังนั้นถ้าองค์กรของเราช่วงนี้เป็นช่วงที่ต้องคิด แต่เรากลับไปจ้างนักทำมา ก็ไปไม่ได้กับเป้าหมายองค์กร หรือถ้าช่วงนี้เราต้องการนักลงมือทำเป็นหลัก แต่ไปเอานักคิดมา องค์กรก็ไปไม่ได้เช่นกัน

การสรรหาคัดเลือกพนักงานเข้ามาทำงานก็คงต้องพิจารณาว่าพนักงานแบบไหนที่เราต้อง การในช่วงเวลานั้นๆ เพื่อให้เข้ามาสร้างผลงานในสิ่งที่องค์กรอย่างได้ในช่วง Life Cycle นั้นๆ ขององค์กรด้วย ไม่ใช่แค่หาตามคุณสมบัติตาม Job Description เท่านั้น