ทำอย่างไร ให้เราเป็นที่ต้องการขององค์กร

ผมได้รับความคิดเห็นจากผู้อ่านท่านหนึ่ง ซึ่งเป็นความคิดเห็นที่ดีมาก ผู้อ่านท่านนี้ได้ให้ความเห็นว่า เราคุยกันในเรื่องของการดึงดูดและรักษาคนเก่งกันมาเยอะ ช่วงนี้เป็นช่วงที่องค์กรต่างๆ เริ่มมีการลดอัตรากำลังคน มีการนำเอาวิธีการบริหารจัดการแบบเข้มข้นมาใช้ในการบริหารพนักงาน ก็เลยสอบถามมาว่าในฐานะที่เราเป็นพนักงานคนหนึ่งในองค์กร เราจะต้องทำอย่างไรเพื่อให้เป็นที่ต้องการขององค์กร

โดยทั่วไปในการบริหารทรัพยากรบุคคลนั้น องค์กรจะต้องหาวิธีการที่จะดึงดูด และรักษาพนักงานที่มีฝีมือไว้ทำงานกับองค์กร แล้วเราจะทำอย่างไรให้เราเป็นคนที่ดี และมีฝีมือ และเป็นที่ต้องการขององค์กร 

ผมขอใช้ Model ข้างล่างนี้เพื่ออธิบายนะครับ Model นี้จะประกอบไปด้วยคน 4 แบบ ลองมาดูกันว่าคนแบบไหนที่เป็นที่ต้องการขององค์กรมากที่สุด Model นี้จะพิจารณาคนอยู่ 2 แกน ซึ่งประกอบไปด้วย แกนด้านผลงาน ซึ่งหมายถึงทั้งผลงาน และพฤติกรรมที่สร้างผลงาน ส่วนอีกแกนก็คือ ศักยภาพของพนักงาน

• Star คนประเภทแรก ก็คือ คนที่มีทั้งผลงานดีมาก (ผลงาน+พฤติกรรม) อยู่ในเกณฑ์ที่สูงมาก คำว่าสูงในที่นี้ก็หมายถึงว่า ตั้งเป้าไว้อย่างไร คนๆ นี้สามารถทำได้เกินกว่าเป้าหมายที่กำหนดไว้อย่างสม่ำเสมอ รวมทั้งพฤติกรรม หรือ Competency ก็อยู่ในเกณฑ์ที่เป็นตัวอย่างที่ดีมากๆ สำหรับพนักงานในองค์กรเอง ส่วนอีกด้านก็คือ ศักยภาพ คนที่เป็น Star จะเป็นคนที่มีศักยภาพสูงมาก ในที่นี้ก็หมายถึงองค์กรสามารถฝากผีฝากไข้ ฝากอนาคตขององค์กรไว้ที่คนๆ นี้ได้อย่างสบายใจ ถ้าพนักงานคนใด ตกอยู่ในช่องนี้ ก็ถือได้ว่าเขาเป็นกลุ่มคนที่มีศักยภาพสูงในองค์กร หรืออาจเรียกเขาว่า Talent ก็ได้

• Workhorse คนประเภทที่ 2 นี้ ภาษาไทยเราเรียกว่า พวกม้างาน หรือ ม้าใช้ ถ้าดูจากแกนสองแกน คนกลุ่มนี้คือคนที่สามารถสร้างผลงานได้อย่างดีให้กับองค์กร เรียกว่าสั่งอะไรก็ได้หมด สามารถทำได้โดยไม่มีปัญหา แต่สิ่งที่คนกลุ่มนี้มีน้อยก็คือ ศักยภาพครับ คนๆ นี้องค์กรจะไม่สามารถฝากฝังอะไรที่เป็นการสร้างอนาคตได้มากนักเมื่อเทียบกับ Star เข้าข่ายว่า สั่งงานอะไร ทำได้หมด ไม่ว่าจะยากหรือจะง่าย ถ้าเป็นคำสั่งให้ทำ จะทำได้เลย แต่จะให้คิดและวางแผนอนาคตของบริษัท จะยังทำไม่ได้

• Problem Child หรือ Question mark กลุ่มนี้จะเป็นกลุ่มที่จัดอยู่ในคนที่มีศักยภาพ แต่ผลงานยังไม่ออกมาให้เห็นได้ชัดเจน คนกลุ่มนี้ส่วนใหญ่ก็คือ คนที่เราเพิ่งรับเข้ามาทำงาน เนื่องจากเราเห็นศักยภาพของคนๆ นี้ว่าน่าจะพอทำงานนี้ได้ เรียกได้ว่ามีหน่วยก้านดี แต่เนื่องจากเพิ่งรับเข้ามาใหม่ ผลงานก็ยังไม่เห็นชัดเจน คนๆ นี้จะต้องพัฒนาต่อ อยู่ที่ว่าเขาจะสามารถพัฒนาต่อไปในช่องไหนได้บ้าง จะไปเป็น star workhorse หรือลงไปเป็นประเภทสุดท้ายก็คือ

• Deadwood คนประเภทนี้ก็คือคนที่ไม่มีทั้งผลงาน ไม่มีทั้งศักยภาพ มอบหมายงานอะไรให้ ก็ไม่สามารถทำได้เลย ไม่ว่าจะง่ายสักแค่ไหนก็ตาม อีกทั้งยังไม่สามารถฝากอนาคตของการทำงานไว้กับเขาได้เลย เข้าข่ายที่ว่า เป็นไม้ตายซาก เอาไปปลูกที่ไหนก็ไม่ขึ้น

คำถามก็คือ ถ้าเราเป็นผู้บริหารขององค์กร เราต้องการคนแบบไหน เราจะรักษาคนแบบไหนดี ผมเชื่อว่า 100% ตอบเหมือนกันว่า คนแบบ Star นั่นเอง รองลงมาก็คือ แบบ Workhorse ส่วนอีกสองแบบที่เหลือ ถ้าเป็นไปได้ เราคงจะ Lay off ออกไปก่อน โดยเฉพาะกลุ่มที่เรียกว่า Deadwood เพื่อเป็นการตอบคำถามว่า ถ้าเราอยากเป็นพนักงานที่องค์กรขาดไม่ได้ นั่นแปลว่าเราจะต้องเป็น Star ให้ได้ เพื่อให้องค์กรอยากที่จะรักษาเราไว้ทำงาน การที่เราจะเป็น Star ได้นั้น เราจะต้องสร้างผลงานให้ได้เกินกว่าเป้าหมาย หรือความคาดหวังของนาย และขององค์กร ทำให้นายรู้สึก Surprise ในผลงานของเราบ่อยๆ (Surprise ในแง่ดีนะครับ) รวมทั้งมีพฤติกรรมในการทำงานที่ดี และเป็นตัวอย่างที่ดีให้กับพนักงานคนอื่นๆ ในบริษัทได้ อีกทั้งยังต้องเป็นคนที่สามารถฝากอนาคตขององค์กรไว้กับเราได้ ก็คือ มีศักยภาพนั่นเอง คนที่มีศักยภาพก็คือ คนที่สามารถคิดอะไรใหม่ๆ ได้ตลอด ไม่ทำงานอยู่กับแนวทางเดิมๆ สามารถแก้ไขปัญหาในการทำงานได้ทุกอย่าง ไม่ว่าปัญหานั้นจะยากสักแค่ไหนก็ตาม รวมทั้งสามารถปรับตัวเองให้เข้ากับการเปลี่ยนแปลงต่างๆ ที่เกิดขึ้นในองค์กร ไม่ใช่เป็นคนต่อต้านการเปลี่ยนแปลงที่ดีๆ นั้นซะเอง

เมื่อวันก่อนผมได้คุยกับเพื่อนที่ทำงาน HR เขาเล่าให้ฟังว่า กำลังจะมีแผนในการ Lay off พนักงานส่วนหนึ่งออก เพราะเนื่องจากสภาวะขององค์กรไม่ค่อยจะดีเท่าไหร่ ผมก็เลยถามว่า มีเกณฑ์อะไรในการพิจารณา เพื่อนผมตอบมาแบบทีเล่นทีจริงว่า  

“ก็พวกที่เอาแต่เล่น Facebook ปลูกผัก เลี้ยงปลาทั้งหลายนี่แหละ เอาออกไปก่อนเลย เพราะผลงานไม่มีเลยจริงๆ จะได้ให้ไปปลูกผัก เลี้ยงปลา เป็นงานประจำซะเลย”